Urodziny swe król Ajnów skończył świętować, projekt czas podsumować

16 listopada, 2021

Zeszłej zimy zaintrygowała mnie postać brata powszechnie szanowanego w naszym kraju marszałka Józefa Piłsudskiego, czyli Bronisława Piłsudskiego. Powstał projekt „Król końca świata mało nam znany, zaś w Japonii podziwiany”, któremu przyznano grant w konkursie „Dzieci Kapitana Nemo” organizowanym przez fundację BGK. Koordynacją przedsięwzięcia zostały dyrektor (Agnieszka Dziobkowska) i pracownik (Sylwia Gulczyńska) Biblioteki Publicznej w Gołdapi. Właśnie ta instytucja jest organizatorem działań przy aktywnej współpracy Szkoły Podstawowej nr 1 z Oddziałami Integracyjnymi im. Mikołaja Kopernika w Gołdapi. Przez ponad dwa miesiące w tym projekcie prowadziłam m.in. cykl warsztatów „Wędrujemy szlakiem króla końca świata”. Dziś z niemałą satysfakcją stwierdzam, że Bronisław Piłsudski „zamieszkał” w pamięci
i w sercach siódmoklasistów z SP 1, których jestem wychowawcą. A oto jak wędrowaliśmy nie tylko przez zaplanowane
24 godziny, ale o wiele dłużej.

Spotkania ułożone są tematycznie: Bronisław Piłsudski jako tajemnicza postać i jako patriota – zesłanie i jego związek z Ajnami; jako etnograf kultury Ajnów i ojciec dzieci (urodzonych mu przez Ajnuskę), którzy osiedlają się w Japonii; dalej jako miłośnik polskiego Podhala i kultury ludowej górali, w końcu – po prostu jako Bronek (warsztat literacki o latach szkolnych tej postaci). Spędzamy razem – poza lekcjami – dwie noce w Gołdapi, jedną w Warszawie, dwa dni w stolicy i kilka w miejscu zamieszkania.

Rozpoczynamy od nocnej wyprawy i rozpoznania, kto jest królem w tytule projektu, po pracę z księgozbiorem biblioteki gołdapskiej i kinem o głównym bohaterze działań. Atmosfera na pierwszych zajęciach – od pełni zaciekawienia, zadziwienia po fascynację! Oczywiście nie pod razu euforia, a jednak…. Co intryguje uczniów klasy VII d? W pierwszej kolejności tajemnicza kultura Ajnów. Co wprawia w zachwyt? Polak w roli „króla”
z dekoracyjnymi okładkami autorstwa uczestników warsztatów, zakładki do książek i czapki z wzorami kultury Ajnów oraz prace twórcze ze słowem „Bronek” w temacie. Młodzi gołdapianie przynoszą je w formie podarków Bronisławowi na jego 155 urodziny, które świętujemy jednocześnie jako zakończenie projektu (5.11.2021 r.). Można pooglądać, posłuchać i poczytać. Zaproszeni goście podziwiają kunszt wytworów uczniów klasy VII d
z SP 1, wśród nich – dumni rodzice beneficjentów. Ja, jako polonistka, uważam, iż najwymowniejszym „prezentem” są prace literackie, odzwierciedlające to, o czym myślą młodzi, ujawniające ich kreatywność. To w nich nastolatkowie czynią bohaterami siebie i Bronka. Tak, Bronka, bo przedstawiają go jako rówieśnika. W tych pracach mieszają się fakty historyczne z fantazją uczniów niczym prawda z mitem w legendach; występują tu opisy przyrody, cytaty z mądrościami, narracja w liczbie mnogiej. Jest w nich zapach polskości, Wilna, dworku Piłsudskich, japońskiej szkoły i ajnowskiej wsi.

Atmosfera towarzysząca kolejnym warsztatom jest wieloraka – od pełnego skupienia na zadaniach po srebrzysty śmiech radości. W Gołdapi wre praca z tekstem literackim – książkami o polskim etnografie, tworzą się zagadki o polskim przodku, prezentowane są jego dzieje… W Warszawie, dodatkowe warsztaty o zawodzie etnografa w fundacji, a po wizycie w Muzeum Etnografii, powstają w głowach uczniów nowe inspiracje i inicjują oni swe wejście w rolę Ajnów i braci Piłsudskich na urodzinowy wieczór króla końca świata. Projektują stroje i wykonują częściowo samodzielnie, potem zakładają je na uroczystość – zatem na zakończeniu projektu są bracia Piłsudscy oraz Ajnuski! Ci siódmoklasiści z pewnością są znawcami życia Bronka. Mają inicjatywę, chcą! I po uroczystości pytają, kiedy kolejny projekt z historii, co mi, jako nauczycielowi tego przedmiotu, sprawia przyjemność.

Nastolatkom pomagali dorośli finansami, pokazywaniem, co i jak należy zrobić, byli drogowskazami. Dziękuję dziś za to tym, którzy uczestniczyli w projekcie i którzy go wspomagali, m.in. Zarządowi gołdapskiej FWPR, instruktorom, pracownikom biblioteki, nauczycielom, rodzicom beneficjentów. Młodzi wiele umieją
w myśl hasła: nauka przez zabawę, przez działanie. Należy pozwalać i podziwiać, a bynajmniej nie zniechęcać młodych. I kieruję swoje słowa do dorosłych, aby poznali pragnienia młodzieży, która ma powód do dumy i z której ja jestem bardzo dumna, słowa zamykające moje przemówienie na urodzinach króla końca świata.

Mamo, tato, babciu, dziadku, wujku… można by tak długo, lecz krócej znaczy prędzej do celu.

Kimkolwiek jesteś, pozwól się mi rozwijać, kształcić, zdobywać wiedzę i umiejętności.

To lepsze od gier i filmów, to milsze niż zabawki i słodsze od słodyczy.

Ja pragnę mądrości, lecz nie bez twojej miłości, wspieraj mnie nie mów, że nie potrafię.

Dodaj otuchy, dodaj wiary, będę wzrastać w harmonii. Ty po prostu ze mną bądź.

Ewa Jurkiewicz